ДРАМСКИ ТЕКСТ '' Кој спие, нека стане...''

Учествуваат: раскажувачот, дедо Боро, петелот, кучето, овцата, пајката, коњот и магарето

РАСКАЖУВАЧОТ (и се обраќа на публиката):  Утрово, неколку домашни животни и птици се скараа во дворот... За тоа кое од нив му е најупотребно на стопанот - Дедо Боро. Ова некому можеби неверојатно ќе му звучи. Затоа видете сами што навистина се случи...

(раскажувачот излегува)

ПЕТЕЛОТ (кукурига, пее) : Кукуригууу! Куку-ригууууу! Зората почна да руди... Кој спие, нека стане, од сон нека се буди! Ајде, спанковци, уште ли ќе дремете? Зошто од мене најранобудникот, и вие пример не земете!?!

КУЧЕТО:  Леле мајко, кој се нашол ум да дели?! Го слушате ли лудово петле на сет глас што вели? Се наспало спокојно, па на сет глас ни вика. А уште сонцето пред да зајде, главата под крило си  ја пикна! Ако јас саноќ не дежурам будно и со мракот не водам борба, од тебе лиска стопати ќе направеше чорба! Секоја ѕверка во шумата знае чиј пес во селото најгласно лае!

ОВЦАТА:  Ако се размисли чесно и здраво, ти брате Мурго сосем имаш право. Не браниш, не чуваш, секоја ти чест и слава... Но, може ли селска куќа без овца , коза или без крава?! Млеко и месо на луѓето, тогаш кој ќе им дава? А од млекото, знаеш, и сирење и кајмак се прави. За да јадат децата, да бидат силни и здрави.

ПАЈКАТА: Кога сме кај децата , зошто да се лажеме? И една друга вистина треба да кажеме. Половични би биле и правдината и вистината, ако не се каже и ползата од живината. Јајцата од кокошките, гуските и пајките највкусни им се на децата, прашајте ги мајките. И варени и пржени, секакви ги бендисуваат. Но кога се вапсани, на Велигден, најмногу име се радуваат...

КОЊОТ:  И чув и видов секој од вас што рече. Но запрежната кола на стопанот знаете ли кој му ја влече?! Ни трактор, ни сеалки нема дедо Боро. Плугот кој го влече? Нивите кој му ги ора? Сите полски работи на грбот мој паѓаат. Со мене ора, сее, затоа и нивите му раѓаат!

МАГАРЕТО:  Секој си се фали и до облаци се крева. А јас ''Не умри магаре до зелена трева ''. Некој ''саноќ лаел '', друг ''кола влечел '', за кутрото магаре ни збор да се рече! А кога дедо Боро оди ливадата да ја коси, на својот самар тогаш кој него го носи? И по дрва во гората, зар оди пешки? А јас нив ги влечам на моите плешки!

РАСКАЖУВАЧОТ:  Кавгава можеби ќе траеше до вечер, ако дедо Боро не излезеше да им рече: 

ДЕДО БОРО:  Добро, ве чув за што разговарате. Немате причина да се карате. Ние, луѓето со вас од памтивек другаруваме. Заемно си помагаме и се почитуваме. И за дома и за в поле-потребни сте ни сите. Макар и без едно од вас, тешки би биле дните. Колку ние ви даваме, толку од вас примаме. А тоа значи дека заемна полза си имаме!

Киро Донев

ЗМЕЈОТ ОД ПЛАНИНАТА ПЕЛИСТЕР


Во старо време родила една жена едно дете со крилја во Нижоополе и го дојала до четириесет дни; при се што го доеше, арно ама дека со крилца било детето, на сите жени, родои и пријателки беше му го кажала, чунки ја било шубе и се бојала да не је некој нишан да је се запусти куќата. И тамам на четириесетте' дни си летнало, коа го развила од пелените и си останала жената само со пелените, и отишло на врв планината Пелистер, та си влегло во сараите што биле под езерото и тамо си живеало кај друзите стари змејои. Многу пати го гледале овчари крај езерото коа си седело змевчето. Коа дошло змевчето на годиње да се женит, отишло во с. Оптичари (околу два саата до Битола) и си бендисало една убаа чупа, што го тргало орото, чунки Велигден било и чупите оро играле настред село и се завиле едни виулици, та ја грабнале и ја кренале угоре, во облаци, пред очите на сите селани.
Дедо Јоан од истото село, стогодишен старец, видел тоа нешто и тој му го кажуал на Слира берберо, дури со клетва оти видел.
Чупата имала деветмина браќа, сите кој од кој јунаци, тргнале да бараат од планина по планина, само да может да ја најдат милата сестра, али жива, али умрена, барем гробнина да и знаат.
Баеги време шетаа и прашаа, арно ама не могле нигде трагата да и ја најдат и дошле до езерото што било на планината Пелистер и седнале да се починат на тревата. Седејќи, се опулија оспротија на езерото и видоа една железна врата под брегот од езерото; појдоа тамо да видат што је и што не је и узнаа оти тамо треба да има нешто, арно ама ако можи чоек да лета, можел да појди кај вратата, чунки пред вратата било езерото. Мислија, есапија и дојдоа во еден збор да копаат езерото откај битолцката страна, и чунки местото је наудолно, ќе истечит езерото и ќе се приберат до вратата, та можи да влезат и да видат што има и што нема, и можи да си ја најдат тамо сестра си. Отрчал еден в село, донесол мотики и лопати и му легнаа да копаат.
Копале, копале неколку дни и почнало да течи потроа, арно ама змео 'и пожалал шуреите и целата Битола, та ја натерал сестрата да излези на железната врата, да му викни на браќа си да не го дупат езерото:
— Слушајте, браќа, немојте, не копајте го езерово, оти ќе пробие водата, та ќе ве однеси вас и целата Битола! Елате, спроти видејне — му рекла — и ич гајлето да не ми го берите; си живејам при змејо као некоја царица. Овде има едни сараи поарни од сарајо битолцки.
Коа чуја деветте браќа гласот од сестра си, многу се израдуаа оти ја видоа и на часо остаиле да не копаат и донесле од село не знам колку арари волна и со триста маки ја затнаа дупката што беа ја ископале; арно ама, при се што ја затнале дупката, пак си течело вода, од истото место и ден-денеска. Сите битолчани, граѓани и селани, веруаат оти ќе дојдело некој ден што да се пушти езерото и да го удаи и Битолцкото, градо и сите села што се во полето.

Стихотворба ''11 Октомври''

11 Oktomvri

Edinaesetti oktomvri

ve~no }e se slavi,

zo{to i slobodata

na toj den se javi.

Prilep i Kumanovo

pametnik se ve~en,

pesnata za borcite

kako reka te~e.

Borcite juri{aa

niz ~ad i niz ogan,

da go sotrat semeto

na fa{isti~kiot pogan.

Mnogu mladi `ivoti

zgasnaa ko sve}a,

za podobar `ivot

za mir i za sre}a.

Kako zlatno sonce

{to ne gree v sjaj,

slobodata blesna

vo sekoj na{ kraj.

Стихотворба ''ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ''

GOCE DEL^EV

Vojvodata Goce Del~ev,

toj bestra{en orel,

protiv turskoto ropstvo

cel `ivot se borel.

Od nego se tresele

begovi i pa{i,

zboruvale: " Ovoj |aur

ni{to ne go pla{i. "

Kopneel za sloboda,

raspeana mila

i go hrabrel narodot

taga {to go svila.

Vojvodata Goce

so svojata ~eta,

vo Banica zagina

iljada devetsto i treta.

Vekovi }e minat,

Gocevoto delo,

ve~no }e se pamti

vo grad i vo selo.